Sign Up Now! Unlimited Questions and Answers Here.
Find out unlimited questions & Answers, here is your right place.
Lost your password? Please enter your email address. You will receive a link and will create a new password via email.
Please briefly explain why you feel this question should be reported.
Please briefly explain why you feel this answer should be reported.
Please briefly explain why you feel this user should be reported.
Start Connecting Your Questions and Answers to the world.
តើទីផ្សារមូលបត្រជាអ្វី ?
ទីផ្សារមូលបត្រ (Securities Market) គឺជាកន្លែងសម្រាប់ធ្វើការជួញដូរមូលបត្រ និង ឧបករណ៍ហិរញ្ញវត្ថុដទៃទៀត ។ តាមនិយមន័យច្បាប់ស្តីពីការបោះផ្សាយ និងការជួញដូរមូលបត្រមហាជន “សំដៅដល់ទីផ្សារ ឬទីកន្លែងជួញដូរមូលបត្រ ឬប្រព័ន្ធដែលផ្តល់មធ្យោបាយនៃការធ្វើសំណើរលក់ ផ្ទេរ ឬការទិញ លក់មូលបត្រ ” ឧបករណ៍ហិរញ្ញវត្ថុដែលតែងតែត្រូRead more
ទីផ្សារមូលបត្រ (Securities Market) គឺជាកន្លែងសម្រាប់ធ្វើការជួញដូរមូលបត្រ និង ឧបករណ៍ហិរញ្ញវត្ថុដទៃទៀត ។ តាមនិយមន័យច្បាប់ស្តីពីការបោះផ្សាយ និងការជួញដូរមូលបត្រមហាជន “សំដៅដល់ទីផ្សារ ឬទីកន្លែងជួញដូរមូលបត្រ ឬប្រព័ន្ធដែលផ្តល់មធ្យោបាយនៃការធ្វើសំណើរលក់ ផ្ទេរ ឬការទិញ លក់មូលបត្រ ” ឧបករណ៍ហិរញ្ញវត្ថុដែលតែងតែត្រូវបានជួញដូរលើទីផ្សារនេះ រួមមានមូលបត្រកម្មសិទ្ធិ មូលបត្របំណុល និងឧបករណ៍និស្សន្ទជាដើម ។
See lessទីផ្សារមូលបត្រ គឺជាកត្តាមូលដ្ឋានមួយយ៉ាងសំខាន់សម្រាប់សេដ្ឋកិច្ច គេតែងតែនិយាយថា ទីផ្សារមូលបត្រគឺជានិមិត្តរូបនៃសេដ្ឋកិច្ចជាតិមួយទាំងមូល ។ ជាការពិតណាស់ រាល់បម្រែបម្រួលនៃបរិបទជាតិ និងអន្តរជាតិ (សេដ្ឋកិច្ច-សង្គម និងនយោបាយ) វានឹងធ្វើឲ្យមានផលប៉ះពាល់ទៅដល់ទីផ្សារមូលបត្រភ្លាម ដោយគ្រាន់តែមើលទៅលើសន្ទស្សន៍ហ៊ុន គេនឹងឃើញពីឥទ្ធិពលរបស់ទីផ្សារមូលបត្រលើសេដ្ឋកិច្ចយ៉ាងណា ពីព្រោះសន្ទស្សន៍ហ៊ុនរបស់ផ្សារមូលបត្រ វាបានឆ្លុះបញ្ចាំងពីស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចជាតិ ។ ហេតុនេះ ស្ទើរតែគ្រប់បណ្តាប្រទេសអភិវឌ្ឍទាំងអស់មានទីផ្សារមូលបត្រនេះ ហើយវាបានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ចំពោះសេដ្ឋកិច្ចជាតិគឺ ៖
• ទីផ្សារមូលបត្រ ជួយជំរុញឲ្យមហាជនបង្កើននូវការសន្សំ និងកៀរគរមូលធនដែលនៅសេសសល់ មិនមានតម្រូវការប្រើប្រាស់យកទៅវិនិយោគក្នុងសេដ្ឋកិច្ច ។
• ទីផ្សារមូលបត្រ គឺជាមធ្យោបាយមួយប្រមែប្រមូលកៀរគនូវប្រភពមូលធនដែលនៅទំនេរតូចៗ មិនទាន់មានតម្រូវការប្រើប្រាស់ពូនផ្តុំជាមូលធនធំមួយ ដើម្បីវិនិយោគក្នុងវិស័យសេដ្ឋកិច្ចរូបវន្ត ។
• ទីផ្សារមូលបត្រ គឺជាឧបករណ៍មួយជួយសម្រួលដល់រដ្ឋាភិបាល ក្នុងការអនុវត្តន៍នូវកម្មវិធីអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច-សង្គម ។
• ទីផ្សារមូលបត្រ គឺជាឧបករណ៍មួយដើម្បីទាក់ទាញ និងស្រូបយកនូវមូលធនពីបរទេស ។
• ទីផ្សារមូលបត្រ ជួយជំរុញឲ្យបណ្តាក្រុមហ៊ុននានា ប្រកបអាជីវកម្មដោយប្រសិទ្ធភាព និងមានតម្លាភាព ។
• ទីផ្សារមូលបត្រ ជួយជំរុញឲ្យប្រភពមូលធនក្នុងស្រុកមានចរាចរ ឬចលនារស់រវើក ។
• ទីផ្សារមូលបត្រ ជួយបង្កើតនូវទម្លាក់នៃការវិនិយោគ ។
ចូររៀបរាប់ពីប្រភេទនៃប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ច ?
ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចគឺជាប្រព័ន្ធនៃផលិតកម្ម ការលៃលកធនធាន និងការបែងចែកទំនិញ ឬសេវាកម្មនៅក្នុងសង្គម ឬទីតាំងភូមិសាស្រ្តជាក់លាក់ណាមួយ ។ វាក៏យោងទៅតាមប្រព័ន្ធនៃសង្គមផងដែរ ដើម្បីកត់សម្គាល់ទៅលើចំណុចអាទិភាព ណាខ្លះ ដែលសង្គមនៅអាចសម្រេចបានក្នុងគោលបំណងបង្កើតយុទ្ធសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ចដ៏មានប្រសិទ្ធភាព និងទទួលបានភាពជោគជ័យRead more
ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចគឺជាប្រព័ន្ធនៃផលិតកម្ម ការលៃលកធនធាន និងការបែងចែកទំនិញ ឬសេវាកម្មនៅក្នុងសង្គម ឬទីតាំងភូមិសាស្រ្តជាក់លាក់ណាមួយ ។ វាក៏យោងទៅតាមប្រព័ន្ធនៃសង្គមផងដែរ ដើម្បីកត់សម្គាល់ទៅលើចំណុចអាទិភាព ណាខ្លះ ដែលសង្គមនៅអាចសម្រេចបានក្នុងគោលបំណងបង្កើតយុទ្ធសាស្ត្រសេដ្ឋកិច្ចដ៏មានប្រសិទ្ធភាព និងទទួលបានភាពជោគជ័យ ។ ប្រព័ន្ធនៃសេដ្ឋកិច្ចត្រូវកំណត់ថាអ្វីដែលគេត្រូវផលិត ផលិតដោយរបៀបណា និងផលិតទៅឲ្យអ្នកណា ។ ប្រព័ន្ធនៃសេដ្ឋកិច្ចត្រូវបានគេបែងចែកជា៤ប្រភេទគឺ ៖
See less• ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចបែបប្រពៃណី (Traditional Economic System) ៖ វាគឺជាសេដ្ឋកិច្ចដើម ដែលប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ និងជំនឿរបស់គ្រួសារ សហគមន៍ ក្រុម កុលសម្ព័ន្ធ ឬសាសនារបស់ខ្លួន នឹងកំណត់ពីទំនិញ ឬសេវាកម្មដែលសេដ្ឋកិច្ចនោះត្រូវផលិតនិងចែកចាយ ហើយភាគច្រើនការដោះដូរទំនិញគឺមិនប្រើប្រាស់ទេ ។ ប្រទេសដែលប្រើប្រាស់សេដ្ឋកិច្ចរបៀបនេះភាគច្រើន គឺស្ថិតនៅតំបន់ដាច់ស្រយាល និងពឹងផ្អែកទៅលើវិស័យកសិកម្មជាចម្បង ។ គេអាចហៅម្យ៉ាងទៀតថា “ភាពគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ចិញ្ចឹមជីវិត” ។ សេដ្ឋកិច្ចរបៀបនេះគឺមិនសូវមានឬគ្មានការអភិវឌ្ឍន៍ទទួលយកបច្ចេកវិទ្យា និងផ្នែកសុខាភិបាលពីបរទេសតិចតួច ឬគ្មានសោះដោយប្រពៃណីនឹងសម្រេចពីការចិញ្ចឹមជីវិត ការស្លៀកពាក់ក៏ដូចជាការតាំងទីលំនៅរបស់ពួកគេ ដែលប្រព្រឹត្តទៅតាមមនុស្សជំនាន់មុន ។ ប៉ុន្តែវាមានលក្ខណៈប្រសើរត្រង់ថាសេដ្ឋកិច្ចបែបនេះ នឹងជួយឲ្យប្រជាជននៅតែរក្សាប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ និងការបំពេញចិត្តមនុស្សជុំវិញបានស្របពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចផ្សេងទៀតពិបាកនឹងធ្វើបាន ។
• ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចផែនការ (Planned Economic System) ៖ សេដ្ឋកិច្ចរបៀបនេះ គឺរដ្ឋមានសិទ្ធិកាន់កាប់ទៅលើសកម្មភាពទាំងស្រុងនៃសេដ្ឋកិច្ចដោយការសម្រេចចិត្តចែកចាយ និងផលិតគឺធ្វើទៅតាមផែនការរបស់រដ្ឋាភិបាល ។ វាមិនសូវមានភាពបត់បែនដូចសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារទេ ហើយប្រតិកម្មផ្លាស់ប្តូរការទិញទំនិញរបស់អ្នកប្រើប្រាស់ និងភាពឡើងចុះនៃការផ្គត់ផ្គង់ និងតម្រូវការក៏មានភាពយឺតយ៉ាវផងដែរ ។ ឧទាហរណ៍ដូចជាប្រទេសដែលកាន់របបកុម្មុយនីស ។ ហេតុផល ចម្បងដែលរដ្ឋាភិបាលជ្រើសរើសសេដ្ឋកិច្ចប្រភេទនេះ គឺដើម្បីអាចកាន់កាប់ធនធានដែលមានតម្លៃរបស់ខ្លួន (ឧ. ប្រេង រ៉ែ មាស ) ។ រីឯផ្នែកផ្សេងទៀតដូចជា កសិកម្មគឺប្រជាជនជាអ្នកដឹកនាំនិងចាត់ចែង ។
• ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ (Market Economic System) ៖ រាល់សកម្មភាពនៃការដោះដូរទំនិញដោយសេរី និងអាស្រ័យទៅលើការព្រមព្រៀងគ្នារវាងអ្នកប្រើប្រាស់ និងអ្នកផ្គត់ផ្គង់ ។ ក្រុមហ៊ុនក៏ដូចជាស្ថាប័នឯកជនមានសិទ្ធិកាន់កាប់ក្រុមហ៊ុនដាក់តម្លៃទំនិញគ្រប់គ្រងសង្វាក់ផលិតកម្ម ក៏ដូចជាបុគ្គលិកដោយខ្លួនឯង ។ ចំណែករដ្ឋាភិបាលមិនមានសិទ្ធិគ្រប់គ្រងធនធានចាំបាច់ទំនិញដែលមានតម្លៃ ឬវិស័យសំខាន់ៗនៃសេដ្ឋកិច្ចនោះទេ ។ ប្រជាជនជាអ្នកកំណត់ថាសេដ្ឋកិច្ចត្រូវប្រព្រឹត្តទៅដោយរបៀបណា ការផ្គត់ផ្គង់ត្រូវធ្វើដូចម្តេច និងតម្រូវការអ្វីខ្លះដែល ចាំបាច់ ។ ជាក់ស្តែងមិនមានសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរីសុទ្ធសាធនៅក្នុងពិភពលោកឡើយ ។ រដ្ឋាភិបាលនៅតែមានចំណែកចំពោះសេដ្ឋកិច្ចខ្លះៗដដែល ។
• ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចចម្រុះ (Mixed Economic System) ៖ ជាសេដ្ឋកិច្ចមួយ ដែលរួមបញ្ចូលកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ និងសេដ្ឋកិច្ចផែនការជាមួយគ្នា ។ ធនធានត្រូវបានគេបែងចែកទៅឲ្យទាំងឯកជននិងរដ្ឋជាអ្នកត្រួតត្រាតាមវិស័យនីមួយៗ ដែលប្រើប្រាស់គោលការណ៍ល្អបំផុតចំពោះប្រព័ន្ធទាំងពីរ ។ ទីផ្សារសេរី គឺមានតិចឬច្រើនជាងរដ្ឋាភិបាលលើកលែងតែវិស័យសំខាន់ៗមួយចំនួន ដូចជាវិស័យអប់រំ ថាមពល (ឧ. អគ្គិសនីកម្ពុជា) ទូរគមនាគម៍ជាដើម ។ វិស័យទាំងនោះ មិនអាចឲ្យឯកជនកាន់កាប់ទាំងស្រុងបានទេ ព្រោះវាអាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខជាតិ ។ ជាក់ស្តែងយើងឃើញថាវិស័យផ្សេងៗ គឺមានទាំងរដ្ឋនិងឯកជន (ឧ . វិស័យអប់រំ) ។ ទោះបីជាតាមទ្រឹស្តី គឺគេចង់ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យវិស័យទាំងពីរអាចទាញយកផលប្រយោជន៍ពីគ្នាទៅវិញទៅមកឲ្យបានល្អយ៉ាងណាក៏ដោយ ប៉ុន្តែចំពោះការអនុវត្តជាក់ស្តែងគឺមិនងាយនោះឡើយ ។ យើងឃើញថាទំហំនៃការគ្រប់គ្រងរបស់រដ្ឋាភិបាល គឺធំដែលជួនកាលអាចមានឥទ្ធិពលលើសពីភាពចាំបាច់ទៅទៀត ។
តើអ្វីទៅជាប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ (Market Economic System) ?
ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ច (Economic System) គឺជាប្រព័ន្ធនៃផលិតកម្ម ការចាត់ចែង ធនធាន និង ការបែងចែកទំនិញ និងសេវាកម្មនៅក្នុងសង្គមមួយ ឬតំបន់ភូមិសាស្រ្តណាមួយ ។ ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចនៅលើសាកលលោកត្រូវបានបែង ចែកចេញជា ៤ ប្រភេទធំៗ គឺប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចប្រពៃណី (Traditional Economic System) ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចផែនការ (PlanneRead more
ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ច (Economic System) គឺជាប្រព័ន្ធនៃផលិតកម្ម ការចាត់ចែង ធនធាន និង ការបែងចែកទំនិញ និងសេវាកម្មនៅក្នុងសង្គមមួយ ឬតំបន់ភូមិសាស្រ្តណាមួយ ។ ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចនៅលើសាកលលោកត្រូវបានបែង ចែកចេញជា ៤ ប្រភេទធំៗ គឺប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចប្រពៃណី (Traditional Economic System) ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចផែនការ (Planned Economic System) ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ (Market Economic System) និង ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចចម្រុះ (Mixed Economic System)។ ឥឡូវនេះ យើងនឹងសិក្សាតែទៅលើប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ (Market Economic System) ប៉ុណ្ណោះ។ តើប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ (Market Economic System) គឺជាអ្វី ? ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ គឺជាប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចមួយ ដែលរាល់ការសម្រេចចិត្ត ផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងការកំណត់តម្លៃលើទំនិញ និងសេវាត្រូវបានធ្វើឡើងដោយការព្រមព្រៀងគ្នារវាងអ្នកលក់ និងអ្នកទិញ ដែលគោលការណ៍នេះ រដ្ឋាភិបាលអាចធ្វើអន្តរាគមន៍តិចតួច ឬក៏មិនមានផង ។ ផ្អែកទៅលើរដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ ១៩៩៣ កម្ពុជា គឺជាប្រទេសមួយដែលអនុវត្តប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ ដែលបើកទូលាយឱ្យពលរដ្ឋមានសិទ្ធិលក់ដូរផលិតផលរបស់ខ្លួនដោយសេរីនៅលើទីផ្សារ លើកលែងតែទំនិញឬសេវាកម្មទាំងឡាយណា ដែលត្រូវបានហាមឃាត់ដោយច្បាប់ ។ នៅក្នុងប្រព័ន្ធទីផ្សារសេរី អ្នកលក់និងអ្នកទិញអាចធ្វើប្រតិបត្តិការជួញដូរដោយសេរី នៅពេលដែលពួកគេព្រមព្រៀងគ្នាលើតម្លៃនៃទំនិញឬសេវាកម្ម ។ ជាឧទាហរណ៍ សន្មត់ថាអ្នកលក់មានបំណងចង់លក់ម៉ូតូរបស់ខ្លួនក្នុងតម្លៃ $១.៨០០ ហើយអ្នកទិញមានបំណងទិញម៉ូតូនោះក្នុងតម្លៃ $១.៧០០ ។ ប្រតិបត្តិការនៃការលក់ទិញនេះនឹងកើតមានឡើង នៅពេលដែលពួកគេព្រមព្រៀងគ្នានៅក្នុងតម្លៃណាមួយនោះ ។ ជាការពិតណាស់ មូលដ្ឋានគ្រឹះទ្រឹស្ដីនៃសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារត្រូវបានបង្កើតឡើង និងអភិវឌ្ឍដោយអ្នកសេដ្ឋកិច្ចសម័យបុរាណ មានដូចជា លោក អាដាម ស្មីត (Adam Smith-1723-1790) លោក វីត រីកាដូ (David Ricardo-1772-1823) និង លោក ហ្សង់ បាទីស សេ (Jean-Baptiste Say-1767-1832) ជាដើម ។ ពួកគេជឿជាក់ថា ការគាំពារនិយម និងការធ្វើអន្តរាគមន៍ពីរដ្ឋាភិបាលនឹងនាំឱ្យកើតមានឡើង នូវអប្រសិទ្ធភាពសេដ្ឋកិច្ច(Economic Inefficiencies) ដែលកិច្ចការនេះ នឹងធ្វើឱ្យជីវភាពប្រជាជនកាន់តែលំបាក ។ ខាងក្រោមនេះ គឺជាលក្ខណៈទាំង ៦ យ៉ាងរបស់សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ ៖
See less• ទ្រព្យសម្បត្តិឯកជន (Private Property) ៖ ភាគច្រើនទំនិញ និងសេវាកម្ម គឺជាកម្មសិទ្ធិរបស់បុគ្គលឯកជន ។ ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិអាចធ្វើកិច្ចសន្យាស្របច្បាប់ ដើម្បីទិញលក់ ឬជួលទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ពួកគេ ។ យើងអាចនិយាយ មួយបែបទៀតថា ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិមានសិទ្ធិពេញលេញក្នុងការទទួលបាននូវផលប្រយោជន៍ពីទ្រព្យសម្បត្តិ ដែលជាកម្មសិទ្ធិរបស់ពួកគេ ។
• សេរីភាពនៃជម្រើស (Freedom of Choice) ៖ ម្ចាស់កម្មសិទ្ធិមានសេរីភាពពេញលេញក្នុងការផលិតលក់ និងទិញទំនិញ និងសេវាកម្មនៅក្នុងទីផ្សារប្រកួតប្រជែង ។ លក្ខខណ្ឌពីរដែលពួកគេត្រូវបំពេញ គឺទី១ តម្លៃដែលពួកគេមានឆន្ទៈ (បំណង) ក្នុងការទិញលក់ និងទី ២ គឺចំនួននៃធនធានដែលពួកគេមាន ។
• បុព្វហេតុនៃផលប្រយោជន៍ផ្ទាល់ (Motive of Self-Interest) ៖ រាល់បុគ្គលទាំងឡាយតែងតែលក់ទំនិញរបស់ពួកគេឱ្យទៅបុគ្គលដែលហ៊ានឱ្យតម្លៃខ្ពស់បំផុត ខណៈពេលដែលកំពុងចរចារពីតម្លៃ ។ ទោះបីជាហេតុផលនេះ ស្តាប់ទៅហាក់បីដូចជាអាត្មានិយម ប៉ុន្តែវាផ្តល់នូវអត្ថប្រយោជន៍ដល់សេដ្ឋកិច្ចនាពេលខាងមុខ ។ នោះក៏ព្រោះតែប្រព័ន្ធនៃការដេញថ្ងៃនេះ កំណត់នូវតម្លៃសម្រាប់ទំនិញ និងសេវាកម្មដែលឆ្លុះបញ្ចាំងពីតម្លៃនៅលើទីផ្សាររបស់ពួកគេ ។
• ការប្រកួតប្រជែង (Competition) ៖ សម្ពាធនៃការប្រកួតប្រជែងនឹងធ្វើឱ្យតម្លៃធ្លាក់ចុះហើយវាក៏ធានានូវការផ្តល់ ទំនិញ និងសេវាកម្មប្រកបដោយគុណភាព និងប្រសិទ្ធភាពផងដែរ ។
• ប្រព័ន្ធទីផ្សារ និង តម្លៃ (System of Markets and Prices) ៖ សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ គឺពឹងផ្អែកទៅលើទីផ្សារដ៏មានប្រសិទ្ធិភាពមួយ ដើម្បីលក់ទំនិញនិងសេវាកម្ម ។ ទីនោះគឺជាកន្លែងដែលអ្នកទិញ និងអ្នកលក់ទាំងអស់មានលទ្ធភាពស្មើគ្នាក្នុងការទទួលបានពត៌មានដូចគ្នា ។
• រដ្ឋាភិបាលដែលត្រូវបានកម្រិត (Limited Government) ៖ រដ្ឋាភិបាលមានតួនាទីក្នុងធានាថាទីផ្សារ គឺបើកនិងមានដំណើរការ ។ ជាឧទាហរណ៍ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម គឺជាអាជ្ញាធរដែលទទួលបន្ទុកក្នុងការជំរុញសកម្មភាពពាណិជ្ជកម្ម និងដំណើរការជាប្រក្រតីរបស់ទីផ្សារ ។ ប៉ុន្តែក្រសួងមួយនេះមិនមានសិទ្ធិអំណាចក្នុងកំណត់តម្លៃ របស់ទំនិញ និងសេវាកម្មទាំងឡាយនៅលើទីផ្សារឡើយ ។
ចូរបង្ហាញពីភាពខុសគ្នារវាងប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរីនិងសេដ្ឋកិច្ចផែនការ ?
ការបង្ហាញពីភាពខុសគ្នារវាងប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរីនិងសេដ្ឋកិច្ចផែនការគឺ ៖ • ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរី គឺជាប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចដែលធនធានត្រូវបានបែងចែក និងផលិតជាផលិតផលតាមតម្រូវការទីផ្សារ ។ ការសម្រេចចិត្តផលិតចំប៉ុន្មាន ហើយសម្រាប់អ្នកណា គឺផ្អែកតាមការប្រែប្រួលនៃថ្ងៃទីផ្សារ ។ • ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចផែនកRead more
ការបង្ហាញពីភាពខុសគ្នារវាងប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរីនិងសេដ្ឋកិច្ចផែនការគឺ ៖
See less• ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារសេរី គឺជាប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចដែលធនធានត្រូវបានបែងចែក និងផលិតជាផលិតផលតាមតម្រូវការទីផ្សារ ។ ការសម្រេចចិត្តផលិតចំប៉ុន្មាន ហើយសម្រាប់អ្នកណា គឺផ្អែកតាមការប្រែប្រួលនៃថ្ងៃទីផ្សារ ។
• ប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចផែនការ គឺជាប្រព័ន្ធសេដ្ឋកិច្ចដែលរដ្ឋាភិបាលសម្រេចគ្រប់លើផលិតកម្ម និងការប្រើប្រាស់ទំនិញ ។
តើគោលការណ៍សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារមានប៉ុន្មាន ? អ្វីខ្លះ ?
គោលការណ៍សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ គឺជាសកម្មភាពដោយសេរីនៅក្នុងដំណើរការផលិតកម្ម និងពាណិជ្ជកម្មគឺ ៖ • សិទ្ធិជាម្ចាស់លើកម្មសិទ្ធិ និងសិទ្ធិសហគ្រិនក្នុងការធ្វើអាជីវកម្ម និងពាណិជ្ជកម្មដោយសេរី ។ • ការលប់បំបាត់ទម្រង់និងបែបបទផ្សេងៗ ដែលបង្អាក់ដល់ផលិតកម្ម និងពាណិជ្ជកម្ម ។ • ថ្លៃទំនិញឬសេវាកម្មបង្កើតឡើង ដោយកិច្ចព្រមព្រៀងRead more
គោលការណ៍សេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ គឺជាសកម្មភាពដោយសេរីនៅក្នុងដំណើរការផលិតកម្ម និងពាណិជ្ជកម្មគឺ ៖
See less• សិទ្ធិជាម្ចាស់លើកម្មសិទ្ធិ និងសិទ្ធិសហគ្រិនក្នុងការធ្វើអាជីវកម្ម និងពាណិជ្ជកម្មដោយសេរី ។
• ការលប់បំបាត់ទម្រង់និងបែបបទផ្សេងៗ ដែលបង្អាក់ដល់ផលិតកម្ម និងពាណិជ្ជកម្ម ។
• ថ្លៃទំនិញឬសេវាកម្មបង្កើតឡើង ដោយកិច្ចព្រមព្រៀងគ្នារវាងអ្នកលក់ និងអ្នកទិញ ឬសមភាពរវាងបរិមាណផ្គត់ផ្គង់ និងតម្រូវការក្នុងទីផ្សារ ។
• ថ្ងៃទីផ្សារទំនិញនិងសេវាកម្ម មានលក្ខណៈបរានុមតិ ដោយឆ្លុះបញ្ចាំងពីប្រភពថ្លៃដើមនៃផលិតផល ។ ការធ្វើអន្តរាគមន៍របស់រដ្ឋក្នុងសេដ្ឋកិច្ច ត្រូវបានប្រើប្រាស់និយ័តករសេដ្ឋកិច្ច ដោយស្ថិតក្នុងក្របខ័ណ្ឌច្បាប់សេដ្ឋកិច្ច ជៀសវាងការប្រើប្រាស់វិធានការរដ្ឋបាលប្រមូលផ្ដុំ ។ និយ័តករសេដ្ឋកិច្ចសំខាន់ៗមាន គោលនយោបាយសារពើពន្ធ ហិរញ្ញវត្ថុ និងឥណទាន ច្បាប់ការងារ ច្បាប់ប្រឆាំងនឹងការផ្តាច់មុខ ការបង្កើតកម្មវិធីជាតិ ដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ជាដើម ។
ចូរឲ្យនិយមន័យទីផ្សារ ។
និយមន័យទីផ្សារមានដូចជា ៖ ក- ទីផ្សារក្នុងន័យធម្មតា • ទីផ្សារ គឺជាកន្លែងដោះដូរផលិតផលរវាងអ្នកទិញនិងអ្នកលក់ក្នុងក្របខណ្ឌតំបន់ភូមិសាស្ត្រ ក្នុងរយៈពេលកំណត់មួយ និងតាមតម្លៃសមស្របមួយ ។ ផលិតផលដែលត្រូវដោះដូរលើទីផ្សារ អាចជាទំនិញ សេវាកម្ម ឬ អាចជាធនធាន ។ • ទីផ្សារ គឺជាមជ្ឈដ្ឋានចាំបាច់សម្រាប់យន្តការសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សRead more
និយមន័យទីផ្សារមានដូចជា ៖
See lessក- ទីផ្សារក្នុងន័យធម្មតា
• ទីផ្សារ គឺជាកន្លែងដោះដូរផលិតផលរវាងអ្នកទិញនិងអ្នកលក់ក្នុងក្របខណ្ឌតំបន់ភូមិសាស្ត្រ ក្នុងរយៈពេលកំណត់មួយ និងតាមតម្លៃសមស្របមួយ ។ ផលិតផលដែលត្រូវដោះដូរលើទីផ្សារ អាចជាទំនិញ សេវាកម្ម ឬ អាចជាធនធាន ។
• ទីផ្សារ គឺជាមជ្ឈដ្ឋានចាំបាច់សម្រាប់យន្តការសេដ្ឋកិច្ចទីផ្សារ និងមានការដោះដូរផលិតផលនិងសេវាកម្ម ដែលបង្កើតឡើងដោយពលកម្មសង្គមជាមូលដ្ឋាន ។
• ទីផ្សារ គឺជាប្រភពរីកចម្រើននៃជីវភាពសេដ្ឋកិច្ចសង្គម ពោលគឺជាកន្លែងទំនាក់ទំនងរវាងអ្នកលក់ ផលិតករ ឬអ្នកផ្គត់ផ្គង់ និងអ្នកទិញ អតិថិជន ឬអ្នកប្រើប្រាស់ អ្នកមានតម្រូវការ ដើម្បីដោះដូរទំនិញនិងសេវាកម្ម ។ តាមរយៈនេះ បង្កើតឲ្យមានកិច្ចព្រមព្រៀងក្នុងការផលិត តម្លៃ បរិមាណ ផលិតផល ដែលចាំបាច់សម្រាប់សង្គម ។
ខ- ទីផ្សារក្នុងន័យសេដ្ឋកិច្ច
• ទីផ្សារ គឺជាការដោះដូររវាងអ្នកផ្គត់ផ្គង់ និងអ្នកមានតម្រូវការនូវរាល់ទំនិញនិងសេវាកម្ម ជាមួយនឹងបរិមាណផលិតផលនិងតម្លៃសមរម្យ ក្រោមការប្រកួតប្រជែង បើទោះបីជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់និងអ្នកមានតម្រូវការ ពុំបានជួបមុខគ្នាក្នុងកន្លែងកំណត់ណាមួយក៏ដោយ ។
• ពាក្យថា ទីផ្សារ គឺអនុវត្តចំពោះគ្រប់ទ្រព្យសកម្មសេដ្ឋកិច្ច ដែលជាកម្មវត្តនៃការធ្វើពាណិជ្ជកម្ម ផ្សារមូលធន ផ្សារចលនវត្ថុនិងអចលនវត្ថុ និងផ្សារពលកម្ម ។
តើប្រាក់បៀវត្សអប្បបរមា ត្រូវបានកំណត់សម្រាប់គ្រប់វិស័យទាំងអស់នៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាឬទេ ? ចូរពន្យល់ ។
ប្រាក់បៀវត្សអប្បបរមា មិនត្រូវបានកំណត់លើគ្រប់វិស័យទាំងអស់នៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាទេ គឺបានតែលើវិស័យកាត់ដេរតែប៉ុណ្ណោះព្រោះថា ៖ • ដោយសារច្បាប់កំណត់មក • វិស័យកាត់ដេរ គឺជាវិស័យដែលប្រើប្រាស់កម្មករច្រើន • រដ្ឋាភិបាលបានយកវិស័យកាត់ដេរជាវិស័យមូលដ្ឋាន ។
ប្រាក់បៀវត្សអប្បបរមា មិនត្រូវបានកំណត់លើគ្រប់វិស័យទាំងអស់នៃសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាទេ គឺបានតែលើវិស័យកាត់ដេរតែប៉ុណ្ណោះព្រោះថា ៖
See less• ដោយសារច្បាប់កំណត់មក
• វិស័យកាត់ដេរ គឺជាវិស័យដែលប្រើប្រាស់កម្មករច្រើន
• រដ្ឋាភិបាលបានយកវិស័យកាត់ដេរជាវិស័យមូលដ្ឋាន ។
តើការបង្កើនប្រាក់បៀវត្សអប្បបរមាមានគុណសម្បត្តិ និងគុណវិប្បត្តិអ្វីខ្លះសម្រាប់កម្ពុជា ?
ការបង្កើនបៀវត្សអប្បបរមាមានគុណសម្បត្តិ និងគុណវិបត្តិសម្រាប់កម្ពុជាដូចតទៅ ៖ ក- គុណសម្បត្តិ • កម្មករមានប្រាក់ចំណូលខ្ពស់ (ជីវភាពធូរធារ) • រក្សាបាននូវកម្លាំងពលកម្ម បង្កើនប្រសិទ្ធភាពការងាររបស់ក្រុមហ៊ុនធ្វើផែនការរបស់ខ្លួន និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្នុងការពិនិត្យ និងវាយតម្លៃ • បន្ថយបន្ទុករដ្ឋាភិបាលក្នុងការចំណាយលើRead more
ការបង្កើនបៀវត្សអប្បបរមាមានគុណសម្បត្តិ និងគុណវិបត្តិសម្រាប់កម្ពុជាដូចតទៅ ៖
See lessក- គុណសម្បត្តិ
• កម្មករមានប្រាក់ចំណូលខ្ពស់ (ជីវភាពធូរធារ)
• រក្សាបាននូវកម្លាំងពលកម្ម បង្កើនប្រសិទ្ធភាពការងាររបស់ក្រុមហ៊ុនធ្វើផែនការរបស់ខ្លួន និងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានក្នុងការពិនិត្យ និងវាយតម្លៃ
• បន្ថយបន្ទុករដ្ឋាភិបាលក្នុងការចំណាយលើការបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេសវិជ្ជាជីវៈសហគ្រាស គិតគូរធ្វើផែនការ
• មានស្តង់ដារតម្លៃមួយដើម្បីក្រុមហ៊ុន
• មានសន្តិសុខ និងស្ថេរភាពសង្គម (មិនចាញ់បោកការឃោសនារបស់អ្នកនយោបាយ បង្កើតជាបាតុកម្ម កូដកម្មផ្សេងៗ)
• កាត់បន្ថយអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ (កើតមកពីភាពក្រីក្រគ្មានការងារធ្វើ)
• រក្សាស្ថេរភាព និងកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ។
ខ- គុណវិបត្តិ
ការបង្កើនបៀវត្សអប្បបរមាខ្ពស់ពេករួមជាមួយបាតុកម្ម កូដកម្ម និងចំណាយក្រៅផ្លូវការច្រើនផងនោះ ធ្វើឲ្យវិនិយោគិន ពិចារណាដកក្រុមហ៊ុនទៅវិនិយោគនៅប្រទេសផ្សេង ដែលមានប្រាក់បៀវត្សអប្បបរមាប្រហែលគ្នា ឬទាបជាង និងមានបរិយាកាសវិនិយោគប្រសើរជាងដែលជាហេតុធ្វើឲ្យកម្មករ ៖
• បាត់បង់ការងារ និងប្រាក់ចំណូល
• ធ្វើចំណាកស្រុក
• រដ្ឋាភិបាលត្រូវចំណាយយ៉ាងច្រើនក្នុងការបណ្តុះបណ្តាលបច្ចេកទេសវិជ្ជាជីវៈដល់កម្មករ ដែលបាត់បង់ការងារ
• ធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចធ្លាក់ចុះ
• បាត់បង់នូវភាពប្រកួតប្រជែងផលិតផល និងការទាក់ទងវិនិយោគ ។
ចូររៀបរាប់ពីវិធានការ៣ ដែលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាប្រកាន់យកដើម្បីជំរុញការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀល ។
ការប្រើប្រាស់រូបិយវត្ថុជាតិឲ្យបានទូលំទូលាយនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ច គឺជាកត្តាចាំបាច់បំផុតក្នុងការបង្កើនប្រសិទ្ធភាពគោលនយោបាយរូបិយវត្ថុ ។ ក្នុងន័យនេះ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានគាំទ្រ និងចូលរួមអនុវត្តគោលនយោបាយលើកកម្ពស់ប្រាក់រៀលរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលធ្វើឡើងដោយប្រុងប្រយ័ត្ន និងផ្អែកលើយន្តការទីផ្សារតាមរយៈការដាក់ចេញនូវRead more
ការប្រើប្រាស់រូបិយវត្ថុជាតិឲ្យបានទូលំទូលាយនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ច គឺជាកត្តាចាំបាច់បំផុតក្នុងការបង្កើនប្រសិទ្ធភាពគោលនយោបាយរូបិយវត្ថុ ។ ក្នុងន័យនេះ ធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាបានគាំទ្រ និងចូលរួមអនុវត្តគោលនយោបាយលើកកម្ពស់ប្រាក់រៀលរបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដែលធ្វើឡើងដោយប្រុងប្រយ័ត្ន និងផ្អែកលើយន្តការទីផ្សារតាមរយៈការដាក់ចេញនូវវិធានការលើកទឹកចិត្តការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀលងាយនឹងរកបានប្រាក់ ហើយនិងមានក្រដាសប្រាក់ថ្មីជានិច្ច ។
See lessវិធានការដែលធនាគារជាតិនៃកម្ពុជាប្រកាន់យក គឺមានបីចំនុចដូចខាងក្រោម ៖
• ធ្វើឲ្យប្រាក់រៀលមានស្ថេរភាព បង្កើនការទុកចិត្តដោយរក្សាស្ថេរភាពប្រាក់រៀល (អត្រាប្តូរប្រាក់) ធ្វើសាធារណៈជនមានជំនឿ
• ពង្រឹងការគ្រប់គ្រងចរាចរណ៍រូបិយវត្ថុនៅទូទាំងប្រទេស
• លើកកម្ពស់គុណភាព និងសុវត្ថិភាពធនបត្រ
ជារួមកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងទាំងនេះ បានបង្កើនតម្រូវការប្រាក់រៀលក្នុងសេដ្ឋកិច្ចជាលំដាប់ ជាមួយនឹងការបង្កើនការយល់ដឹងរបស់សាធារណៈជនពីសារៈសំខាន់នៃប្រាក់រៀល ដែលទាមទារឲ្យគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់បន្តរួមចំណែកឲ្យកាន់តែខ្លាំងក្នុងការជំរុញការប្រើប្រាស់ប្រាក់រៀល ។
តើកត្តាអ្វីខ្លះ ដែលនាំអោយអត្រាអតិផរណានៅកម្ពុជាមានកម្រិតទាប ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ? តើកត្តាទាំងនោះមានឥទ្ធិពលបែបណាខ្លះដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច ?
កត្តាដែលនាំអោយមានអត្រាអតិផរណានៅកម្ពុជាមានកម្រិតទាបក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយនេះ គឺអាស្រ័យលើកត្តាចំនួនពីរ ៖ ក- កត្តាចម្បង • ការរក្សាបានស្ថេរភាពអត្រាប្តូរប្រាក់ • ការរក្សាបានស្ថេរភាពតម្លៃប្រេង • ការរក្សាបានតម្លៃកសិផលក្នុងមិនឲ្យធ្លាក់ចុះ • គោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលធ្វើការឧបត្ថម្ភធន ខ- កត្តាបន្ទាប់បន្សំ •Read more
កត្តាដែលនាំអោយមានអត្រាអតិផរណានៅកម្ពុជាមានកម្រិតទាបក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយនេះ គឺអាស្រ័យលើកត្តាចំនួនពីរ ៖
See lessក- កត្តាចម្បង
• ការរក្សាបានស្ថេរភាពអត្រាប្តូរប្រាក់
• ការរក្សាបានស្ថេរភាពតម្លៃប្រេង
• ការរក្សាបានតម្លៃកសិផលក្នុងមិនឲ្យធ្លាក់ចុះ
• គោលនយោបាយរដ្ឋាភិបាលធ្វើការឧបត្ថម្ភធន
ខ- កត្តាបន្ទាប់បន្សំ
• ស្ថានភាពនយោបាយក្នុងប្រទេសមានស្ថេរភាព សន្តិភាព
• អាស្រ័យលើទីផ្សារអន្តរជាតិ
• ភាពជាវិជ្ជមាន ទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការសេដ្ឋកិច្ច ពាណិជ្ជកម្ម
កត្តាទាំងនេះពុំមានឥទ្ធិពលអាក្រក់ដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចជាតិទេ ពីព្រោះអត្រាអតិផរណានៅមានកម្រិតទាប ដែលស្ថិតក្រោមខ្សែបន្ទាត់៥% ជាកម្រិតអតិផរណាមួយអាចគ្រប់គ្រងបាន ។ ប៉ុន្តែបើអតិផរណាលើកសិផល ឬផលិតផលក្នុងស្រុកធ្លាក់ចុះវាជាបញ្ហាមួយដែលមិនល្អទេ ។