ចលនាតស៊ូដើម្បីឯករាជ្យជាតិក្នុងប្រទេសកម្ពុជាចែកជា២ផ្នែកគឺ៖ • ការតស៊ូដោយអាវុធដឹកនាំដោយកម្លាំងនៃចលនាតស៊ូខ្មែរឥស្សរៈដែលមានការជួយគាំទ្រពសំណាក់កងកម្លាំងវៀតមិញ • ការតស៊ូដោយសន្តិលវិធីដឹកនាំដោយសម្តេចព្រះនរោត្តមសីហនុ ( នយោបាយការទូត ) ។

គោលបំណងនៃការកសាងវិមានឈ្នះឈ្នះមាន៖ • ដើម្បីជាការចងចាំ និងដឹងគុណដល់ការពុះពារគ្រប់យ៉ាងដើម្បីទទួលបានសន្តិភាព • សម្រាប់ជាការបង្ហាញសមិទ្ធផលនានាដែលកម្ពុជាទទួលបានរយៈពេល២០ឆ្នាំ ក្រោយនយោបាយឈ្នះឈ្នះ • ដើម្បីជាកន្លែងសម្រាប់សិក្សាស្វែងយល់អំពីប្រវត្ថិសាស្រ្តនិងចក្ខុវិស័យបែបនេះ ។

វិមានអនុស្សាវរីយ៍ « នយោបាយឈ្នះឈ្នះ » មានច្រកទ្វារចូលក្នុងវិមានចំនួន៣គឺ៖ • ច្រកទ្វារទី១៖ ចម្លាក់លើទ្វារសុខដុមនីយកម្មសាសនា៖ រួបរចនានៅលើផ្តែរយកសាសនាបីជាគោល គឺព្រះពុទ្ធសាសនា អ៊ីស្លាមសាសនា និងគ្រឹស្តសាសនា • ច្រកទី២៖ ចម្លាក់លើទ្វារនិមិត្តសញ្ញា « នយោបាយឈ្នះឈ្នះ » រួបរចនានៅលើផ្តែរ គឹការធានាបីយ៉ាងបស់នយោបាយឈ្នះឈ្នះ • ច្រកទី៣៖ ចម្លាក់លើទ្វារសុខដុមនីយកម្មសម័យប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែររូបរចនានៅលើផ្តេរ ស្តីពីវប្បធម៌និងបេតិកណ្ឌជាតិដែលក្នុងនោះជ្រើសយកប្រាសាទដែលល្បីៗក្នងប្រទេសកម្ពូជាពីអាយុកាលពីអង្គររហូតដល់ចុងអង្គរ ។

សង្គ្រាមស៊ីវិលពីឆ្នាំ ១៩៧០-១៩៧៥ ធ្វើឲ្យមានការខូចខាតនិងផ្តល់ផលវិបាកដល់កម្ពុជាដូចជា៖ • ប្រជាជនបាត់បង់ជីវីតជាងមួយលាននាក់ • អន្តរាយផ្លូវថ្នល់ និងស្ពានពី ៧០%.៨០% • វាលស្រែចំការក្លាយជាចំការមីន និងរណ្តៅគ្រាប់បែកបេ៥៣ • រោងចក្រឧស្សាហកម្ម ៧៥%ត្រូវបំផ្លាញ • ចំការកៅស៊ូត្រូវបាត់បង់ • គ្រឹះស្ថានសិក្សានៅតំបន់រំដោះនិងតំបន់ប្រទាញប្រទង់ទាំងអស់ ត្រូវបិទទ្វារ ។ កើតមានអំពើពុករលួយក្នុងរដ្ឋាភិបាលលន់ នល់ • បន្សល់ទុកស្រ្តីមេម៉ាយ ក្មេងកំព្រារាប់ម៉ឺននាក់និងមានអ្នកជម្ងឺ របួស ពិការច្រើនពាន់នាក់ • ប្រជាជនជួបគ្រោះទុរ្កិក្ស • សេដ្ឋកិច្ចត្រូវរះស្ទះ អតិផរណាប្រាក់រៀលចេះតែបន្ត រីឯតម្លៃទំនិញចេះតែឡើងថ្លៃហួសកម្រិត

នីតិវិធីនៃការបង្កើតរដ្ឋាភិបាលបន្ទាប់ពីជាប់ឆ្នោតមាន២រូបមន្ត៖ • ទី១៖ បង្កើតសភារួចទើបបង្កើតរដ្ឋាភិបាល តាមក្រោយតាមសម្លេង ៥០% បូកមួយតាមរយៈការបោះឆ្នោតជាសម្ងាត់ • ទី២៖ បង្កើតរដ្ឋសភា និងរដ្ឋាភិបាលក្នុងពេលតែមួយ តាមរយៈការបោះឆ្នោតជាកញ្ចប់ ។

គោលបំណងនៃបង្កើតរដ្ឋាភិបាលមានដូចជា៖ • ដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ប្រជាជន រដ្ឋាភិបាលត្រូវរិះរកគ្រប់វិធីដើម្បីពង្រឹងច្បាប់ ឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាពក្នុងគោលបំណងការពារផលប្រយោជន៍ប្រជាជនទូទៅ • ដើម្បីការពារអាយុជីវីត កិតិ្តយស សេចក្តីថ្លៃថ្នូត របស់ពលរដ្ឋ ឲ្យរួចផុតពីការធ្វើទុក្ខទោសពីអ្នកដទៃ ហើយនែនាំឲ្យប្រជាពលរដ្ឋធ្វើតែអំពើល្អ ដើម្បីសង្គមមានការរីកចម្រើន និងអភិវឌ្ឍន៍ • ដើម្បីលើកស្ទួយសុខុមាលភាពប្រជាជន ចូលរួមធ្វើវិភាគទានសម្រាប់សុខុមាលភាព ការអប់រំ សុខភាព និងផ្តល់សេវាកម្មជូនប្រជាពលរដ្ឋទូទៅ • ដើម្បីថែរក្សាការពារ មរតក វប្បធម៌ ទំនៀមទម្លាប់ ប្រពៃណី អគ្គសញ្ញាណជាតិ លើកស្ទួយ ទស្សនកិច្ចជាតិ ...

វិមជ្ឈការគឺ ជាប្រព័ន្ធគ្រប់គ្រង ដែលរាជរដ្ឋាភិបាលប្រគល់នូវភាពជាម្ចាស់លើមុខងារសិទ្ធិអំណាច ការទទួលខុសត្រូវ និងធនធាន ( ហិរញ្ញវត្ថុ ទ្រព្យសម្បត្តិ និងបុគ្គលិក ) ឲ្យទៅក្រុមប្រឹក្សានៅថ្នាក់ក្រោមជាតិ ដូចជា ក្រុមប្រឹក្សារាជធានី ក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ក្រុមប្រឹក្សាស្រុក ក្រុមប្រឹក្សាខណ្ឌ ក្រុមប្រឹក្សាក្រុង ក្រុមប្រឹក្សាឃុំ ក្រុមប្រឹក្សាសង្កាត់ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនិងតម្រូវការរបស់មូលដ្ឋាន។

វិសហមជ្ឈការ មានន័យថារាជរដ្ឋាភិបាលក្រសួង ស្ថាប័ន ធ្វើប្រតិកម្មមុខងារសិទ្ធិអំណាច និងធនធាន ( ហិរញ្ញវត្ថុ ទ្រព្យសម្បត្តិ និងបុគ្គល ) ទៅអង្គភាពក្រោមបង្គប់ឬទៅក្រុមប្រឹក្សាប្រភេទណាមួយ ដើម្បីអនុវត្តមុខងារនេះក្នុងនាមរាជរដ្ឋាភិបាល ក្រសួង ឬស្ថាប័ននោះ ៕ ក្នុងន័យនេះ ភាពជាម្ចាស់មិនបានផ្តល់ជូនអង្គភាពក្រោមបង្គាប់ឬក្រុមប្រឹក្សាឡើយ ។ រាជរដ្ឋាភិបាលឬក្រសួងស្ថាប័ននៃរាជរដ្ឋាភិបាលបានរក្សាភាពជាម្ចាស់នោះ ។

កំណត់ហេតុ • កំណត់ហេតុ ជាការរៀបរាប់កិច្ចមួយឬច្រើនក្របខណ្ឌបេសកម្មនគរបាលយុត្តិធម៌ • កំណត់ហេតុ មិនមែនសម្រាប់ប្រកាសពន្យល់ទេគឺការពិតពណ៌នា • កំណត់ហេតុត្រូវសរសេរក្នុងបច្ចុប្បន្នកាល និងចុះកាលបរិច្ឆេទ ហត្ថលេចា ម៉ោងជាក់លាស់នៃការចាប់ផ្តើមនិងបញ្ចប់ • អ្នកសរសេរត្រូវតែបុគ្គលមានសមត្ថកិច្ច • កំណត់ហេតុ ពិពណ៌នាដោយគ្មានការបកសស្រាយ • កំណត់ហេតុ ត្រូវគិតអំពីក្របខណ្ឌគតិយុត្តិនៃការស៊ើបអង្កេតហើយស្ថិតក្រោមទម្រង់ការតឹងរ៉ឺង ។ របាយការណ៍ • របាយការណ៍ជម្រាបអង្គហេតុមួយដល់អាជ្ញាធរមួយ ( ឋានុក្រមលើ ឬព្រះរាអាជ្ញាឬចៅក្រម ) • របាយការណ៍ត្រូវបានសរសេរក្នុងអតីតកាលចុះកាលបរិច្ឆេទ និងហត្ថលេខា • របាយការណ៍រំលឹកអំពីរឿងហេតុ និងការសន្និដ្ឋានដែលអាចជាសម្មត្តិកម្ម

លិខិត គឺត្រូវបានប្រើប្រាស់សម្រាប់ជូនព័ត៌មានដល់ជនដែលត្រូវមកបកស្រាយបំភ្លឺឬស្នើសុំការអនុញ្ញាតពីថ្នាក់លើរបស់ខ្លួនឬពីម្ចាស់កាន់កាប់សិទ្ធិនៃលំនៅដ្ឋានណាមួយដែលត្រូវបានស្នើសុំដោយមន្រ្តីនគរបាលយុត្តិធម៌ក្នុងការត្រួតពិនិត្យបទល្មើសឬបញ្ជាក់ពីការពិនិត្យឃើញរបស់អ្នកជំនាញឯកទេសក្នុងការធ្វើកោសវិច័យឬស្ថានភាពសុខភាពជនបដែលត្រវបានឃាត់ខ្លួនដើម្បីបំពេញតម្រូវការខាងឯកសាររបស់មន្រ្តីនគរបាលយុត្តិធម៌ក្នុងការងារកសាងសំណុំរឿងបញ្ជូនទៅស្ថាប័នតុលាការ ។